Historia Lotnictwa Polskiego
 
     
   
     
 
 

Okres prekursorski

  • Strona główna \ Prekursorzy
  • KALENDARIUM

    1241

    - Wojsko polskie spotkało się po raz pierwszy z latawcami podczas bitwy pod Legnicą.

    1380

    - W klasztorze w Legnicy mnich Seweryn dokonywał prób "ruchomej rury za pomocą prochu".

    1569

    - Ukazał się w polskiej literaturze pierwszy opis budowy rakiety w książce Marcina Bielskiego pt. "Sprawa rycerska według postępku i zachowania starego obyczaju rzymskiego".

    XVI/XVII w.

    - Walenty Zebisz (Sebisch) z Raduszkowic na Śląsku (1577-1657), architekt, wynalazca, astronom i pirotechnik, zajmuje się budową rakiet i ich zastosowaniem.

    1647-1648

    - spolszczony Włoch Tito Livio Boratyni przedstawił królowi polskiemu Władysławowi IV traktat pt.: "Latanie nie jest niemożliwe, tak jak to dotychczas sądzono". Buduje model statku powietrznego (latającego smoka) o długości około 1,5 metra, który podobno wzniósł się w powietrze.

    1784

    12.II
    - Stanisław Okraszewski, nadworny chemik króla Stanisława Augusta, wypuszcza z Zamku Królewskiego w Warszawie swój pierwszy balon na uwięzi napełniony wodorem o średnicy ok. 90 cm.

    24.II
    - Bach, Giedelski i Korn wypuszczają z dziedzińca pałacu Branickich w Warszawie, w obecności króla Stanisława Augusta, własnej konstrukcji balon na ogrzane powietrze, który wzniósł się na wysokość ok. 300 metrów.

    1789

    10.V
    - Pierwszy wzlot na balonie w Warszawie Francuza Jean Pierre Blancharda. Leciał on 45 minut i wylądował za Wisłą w Białołęce.

    13.V
    - J.P. Blanchard demonstruje w Warszawie swój spadochron, na którym z balonu opuszcza z dość dużej wysokości psa.

    1790

    14.V
    - Pierwszy przelot balonowy Polaka: Jan Potocki wraz ze swym służącym Turkiem Abrahimem i białym pudlem odbywają w Warszawie z J.P. Blanchardem 45 - minutowy lot w koszu jego balonu.
    - Król Stanisław August Poniatowski wybija medal pamiątkowy na cześć lotu balonowego aeronauty francuskiego Blancharda.

    1818

    - Eksperymenty Józefa Bema nad rakietami w Arsenale Warszawskim.

    1859

    XI
    - Tadeusz Lowe Sobieski (amerykanin polskiego pochodzenia, organizator i dowódca pierwszego w USA oddziału balonowego) buduje balon napełniany wodorem.

    1882

    - Stefan Drzewiecki zostaje w Petersburgu wybrany zastępcą przewodniczącego VII Oddziału (Żeglugi Powietrznej) Wszechrosyjskiego Cesarskiego Towarzystwa Technicznego.

    1883

    - Konstanty Ciołkowski w pracy "Swobodna przestrzeń" rozważa możliwość zastosowania rakiety w przestrzeni bezpowietrznej i zupełnie wolnej od siły przyciągania.

    1884

    25.VIII
    - We Lwowie powstaje Aeronautyczne Towarzystwo Akcyjne dla Przedsiębiorstw Powietrznej Żeglugi, które wydaje w językach polskim i niemieckim pierwszy numer własnego organu prasowego "Aeronauta" - pierwszego w Polsce pisma lotniczego.

    1891

    8.IX
    - Pierwszy skok Stanisława Drewnickiego ze spadochronem z balonu na ogrzane powietrze na Polu Mokotowskim.

    1892

    - Stefan Drzewiecki ogłasza w swych pracach teorię obliczania śmigła.
    - Krakowski mechanik Mondrzykowski buduje na zlecenie Adama Ostoji-Ostaszewskiego model pionowzlotu Stibor 1, który wznosi się na wysokość 100 metrów i lata nad podmiejskimi domami Krakowa.

    1894-1897

    - Eksperymenty skoków i wzlotów Czesława Tańskiego ze zbudowanym przez siebie i modyfikowanym szybowcem Lotnia w Wygodzie koło Janowa Podlaskiego.

    1894

    - opracowanie przez Konstantego Ciołkowskiego samolotu jednopłatowego który zrealizowano 15 lat później.

    1897

    - opracowanie i budowa pierwszego tunelu aerodynamicznego w Rosji, którego zaprojektował i zbudował Konstanty Ciołkowski.

    1898

    - Władysław Umiński zakłada w Warszawie pierwsze "kółko lotnicze".

    1902

    - Wystawa Wynalazków Polskich we Lwowie, na której w dziale Ulepszenia ruchu statków na wodzie i w powietrzu eksponowano kilkanaście opisów projektów i modeli z aeronautyki.

    1903

    - Konstanty Ciołkowski ogłasza teorię lotu rakiety z uwzględnieniem zmiany masy.

    1907-1909

    - Czesław Tański projektuje i buduje w Warszawie śmigłowiec.

    1909

    12.II - Na zebraniu ogólnym Stowarzyszenia Techników w Warszawie powołano Koło Lotników (Awiatorów) z prezesem Piotrem Strzeszewskim na czele (działało do 22.10.1910).

    6.XI - Pierwsze posiedzenie nowo utworzonego we Lwowie Związku Awiatycznego Słuchaczów Politechniki.

    XII
    - W Łodzi powstaje pierwsza w Polsce modelarnia lotnicza zorganizowana przez Wojciecha Woynę.
    - Stefan Drzewiecki opatentowuje we Francji samolot samostateczny w układzie kaczki ("Canard").

    1909-1912

    - Czesław Tański buduje w Warszawie samolot własnego pomysłu Tański Łątka.

    1910

    - Adam Haber-Włyński uzyskuje Dyplom Pilota Aeroklubu Francuskiego.

    10.I
    - Posiedzenie Zarządu Galicyjskiego Towarzystwa Lotniczego Awiata.

    29.V
    - Przelot pierwszego balonu Towarzystwa Awiata ze Lwowa (140 km, 2 godz. 8 min.).

    5-17.VI
    - Międzynarodowy Mityng Lotniczy w Budapeszcie z udziałem Adolfa Warchałowskiego, startującego oficjalnie jako reprezentant Polski.

    19.VI
    - we Lwowie założono Towarzystwo Akcyjne Budowy Aeroplanów.

    VII
    - Scipio del Campo uzyskuje Dyplom Pilota Aeroklubu Francuskiego nr 210.

    3.VII
    - Dni Awiacyjne w Warszawie na Polu Mokotowskim.
    - Pierwsze Warszawskie Zawody Samolotowe z udziałem pilotów polskich i zagranicznych.

    VI
    - Powstaje Warszawskie Towarzystwo Lotnicze Awiata.
    - Pierwsze loty na polach siekierkowskich pierwszego zbudowanego na ziemiach polskich samolotu Kozłowski.

    1.VII
    - Bronisław Matyjewicz-Maciejewicz otrzymuje w Aeroklubie Francji jako pierwszy Polak, Dyplom Pilota nr 152.

    29.VIII
    - Grzegorz Piotrowski kończy szkołę pilotażu Bleriota w Paryżu we Francji i otrzymuje w Aeroklubie Francji, jako drugi Polak, Dyplom Pilota nr 195.

    IX/X
    - I Wystawa Awiatyczna we Lwowie oraz V Zjazd Techników Polskich, który powziął rezolucję - polecając technikom polskim, by starali się o żywe zainteresowanie ogółu dla spraw lotnictwa.

    XII
    - Zygmunt Dekler zakłada w Warszawie przy ulicy Jasnej poradnię Aero-Office, z działem naukowym, modelarskim i propagandowym.
    - Jerzy Rudlicki pokazuje swój szybowiec na Wystawie Przemysłowej i Handlowej w Odessie, otrzymując na niej nagrodę oraz dyplom uznania Odesskiego Oddziału Cesarskiego Rosyjskiego Stowarzyszenia Technicznego.

    1911

    - Edmund Libański buduje swój samolot Jaskółka.

    V
    - Pierwsze (niestety nieudane) obloty samolotu Zbierański i Cywiński skonstruowanego przez Czesława Zbierańskiego i Stanisława Cywińskiego.

    1.V
    - Pierwszy Polak, Bronisław Matyjewicz-Maciejewicz, ginie śmiercią lotnika w Sewastopolu.

    VII
    - W Warszawie ukazuje się pod redakcją Zygmunta Deklera miesięcznik "Lotnik i Automobilista", pierwsze polskie czasopismo lotniczo-samochodowe.

    13.VIII
    - Michał Scipio del Campo wykonuje na samolocie Etrich, jako pierwszy polski pilot, 18-minutowy przelot nad Warszawą (Mokotów - Nowy Świat - Wisła - Plac Teatralny - ulice Leszno i Marszałkowska - Pole Mokotowskie) na wysokości 400-500 metrów.

    25.IX
    - Druga (tym razem udana) próba oblotu samolotu Zbierański i Cywiński , którego pilotował Scipio del Campo.

    30.X
    - Wystawa Lotnicza w Łodzi.
    - Pierwsi Polacy - Kazimierz Ziembiński, Michał Król i Witold Jarkowski - kończą Wyższą Szkołę Lotnictwa (Ecole Superieure d'Aeronautique) w Paryżu i otrzymują Dyplomy Inżynierów Lotnictwa.
    - Polak Bolesław Bronisław Bronisławski wystawia zbudowany przez siebie samolot na III Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu.

    1912

    26.X - 11.XI
    - Pierwsza publiczna ekspozycja samolotu Stefana Drzewieckiego Canard na IV Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu.
    - Bracia Piotr i Gabriel Wróblewscy z Francji wystawiają swój samolot na IV Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu.

    1913

    16.II -2.III
    - II Wystawa Awiatyczna we Lwowie.

    28.III
    - W Warszawie ginie śmiercią lotnika pierwszy w kraju lotnik polski - Aleksander Perłowski.

    10.VI
    - Stefan Drzewiecki otrzymuje w Paryżu za zasługi dla lotnictwa tytuł Członka Honorowego Chambre Syndicale des Industries Aeronautiques.

    1914

    2.III - Bracia Gabriel i Piotr Wróblewscy giną śmiercią lotników w Lyonie w czasie lotu na samolocie własnej konstrukcji.

    ORGANIZACJE I PRZEDSIĘBIORSTWA

  • Aeronautyczne Towarzystwo Akcyjne dla Przedsiębiorstw Powietrznej Żeglugi
  • Aero-Office
  • Galicyjskie Towarzystwo Lotnicze Awiata
  • Koło Awiatorów
  • Towarzystwo Akcyjne Budowy Aeroplanów
  • Warszawskie Towarzystwo Lotnicze Awiata
  • Związek Awiatyczny Słuchaczów Politechniki
  • OSOBY

  • Babiński Zbigniew
  • Bartel Ryszard
  • Bem Józef
  • Blanchard Jean Pierre
  • Boratyni Tito Livio
  • Cywiński Stanisław
  • Ciołkowski Konstanty E.
  • Drzewiecki Stefan
  • Haber-Włyński Adam
  • Heyne Tadeusz
  • Libański Edmund
  • Łossowski Hipolit
  • Macewicz Gustaw
  • Mańczak Józef
  • Matyjewicz-Maciejewicz Bronisław
  • Piotrowski Grzegorz
  • Rudlicki Jerzy
  • Rumbowicz Witold
  • Scipio Del Campo Michał
  • Szurlej Jan Bolesław
  • Tański Czesław
  • Warchałowski Adolf
  • Zalewski Władysław
  • Zbierański Czesław
  • KONSTRUKCJE LOTNICZE

  • Anonimowy pionowzlot
  • Aviatik Farman III
  • Babiński - szybowce nr 1 i 2
  • Bartel - szybowce nr 1 i 2
  • Barszczowski
  • Benni
  • Bleriot XI / Bleriot XI/2
  • Bohatyrew Kaczka-Nadzieja (Utka-Nadieżda)
  • Borucki I i Borucki II
  • Boratyni - Latający smok (model)
  • Bronisławski I i Bronisławski II
  • Brzeski Aquila
  • Czerwiński - szybowiec
  • de Beaurain i John
  • Drzewiecki Canard
  • Etrich-Rumpler Taube
  • Farman IV Awiata
  • Farman VII
  • Flegier
  • Głowiński
  • Gold
  • Gumieniuk
  • Latający rower W.Herziga
  • Joachmiczyk
  • Karski - szybowce
  • Kassa Ery I
  • Kozłowski
  • Libański Jaskółka
  • Lipkowski
  • LJaM
  • Monobiplan I (Biplan - monoplan)
  • Mroczkowski
  • P.i J. Gabriel - szybowce
  • Plage I
  • Plage-Court Torpedo I
  • Plage-Court Torpedo II
  • Rozum - Bechiny
  • Rudlicki - szybowce nr 1, 2, 3 i 5
  • Rudlicki - szybowce nr 7, 8 i 9
  • Rudlicki R-I
  • Saloni
  • Segno
  • Siegel - uskrzydlony rower
  • Sobański
  • Sokalski, Baszniak i Siemiuła - szybowiec
  • Stibor 1 i Stibor 2
  • Stoerl
  • Świeściak Polonia
  • Szybowiec uczniów gimn. im.Chrzanowskiego
  • Szybowiec uczniów z Piotrkowa
  • Tański Lotnia
  • Tański Łątka
  • Tański - śmigłowiec
  • T.i W. Florjańscy
  • T.i W. Florjańscy - szybowiec
  • Warchałowski I (Autobiplan Warchałowski I Vindobona II)
  • Warchałowski II / II bis
  • Warchałowski III
  • Warchałowski IV (Autobiplan Wojskowy I)
  • Warchałowski V (Vindobona Wyścigowy)
  • Warchałowski VI
  • Warchałowski VII / VII bis
  • Warchałowski VIII
  • Warchałowski IX
  • Warchałowski X
  • Warchałowski XI
  • Weber i Sochacki
  • Wiśniewski
  • Wróbel
  • Wróblewski II
  • Wróblewski Berthaud W
  • Zalewski WZ-I
  • Zalewski WZ-II
  • ZASP - szybowiec
  • Zbierański i Cywiński
  • Źródła:

    • Ryszard BARTEL, Jan CHOJNACKI, Tadeusz KRÓLIKIEWICZ, Adam KUROWSKI "Z historii polskiego lotnictwa wojskowego 1918-1939", WMON, Warszawa 1978
    • Jerzy BUTKIEWICZ, "Pionierzy awiacji", Lotnictwo z Szachownicą 50/2013
    • Andrzej GLASS, Krzysztof CIEŚLAK "Barwa w lotnictwie polskim", tom I, WKiŁ Warszawa 1985
    • Andrzej GLASS "Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939", WKiŁ, Warszawa 1977
    • Andrzej GLASS, "Polskie konstrukcje lotnicze, tom I", wyd. Stratus 2004
    • Andrzej GLASS, "Polskie konstrukcje lotnicze, tom III", wyd. Stratus 2008
    • Andrzej GLASS "Polskie skrzydła", Interpress, Warszawa 1984
    • Ryszard JĘDRUSIK "Pierwsze okręty podwodne Rosji", Technika Wojskowe Historia numer specjalny 04/2013
    • Andrzej MORGAŁA, "Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924", Bellona Lampart, Warszawa 1997
    • Bohdan ARCT, "Skrzydła nad Warszawą", Nasza Księgarnia, Warszawa 1965
    • Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa 1995
    • Jerzy R. KONIECZNY "Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945", WKiŁ , Warszawa 1984
    • Jerzy R. KONIECZNY, Tadeusz MALINOWSKI "Mała encyklopedia lotników polskich", tom II, WKiŁ 1988
    • Jerzy PAWLAK "Polskie eskadry w latach 1918-1939", WKiŁ , Warszawa 1989
    • Karolina TARGOSZ, "Latający smok Tita Livia Burattiniego", Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 20/2, 1975
    • Krzysztof CHOŁONIEWSKI, Wiesław BĄCZKOWSKI "Barwa w lotnictwie polskim", tom IX, WKiŁ, Warszawa 1987
    • Mariusz Wojciech MAJEWSKI, "Samoloty i Zakłady Lotnicze II Rzeczypospolitej", ZP Poligrafia, Warszawa 2006
    • Praca zbiorowa, "Ku Czci Poległych Lotników", Warszawa 1933
    • Praca zbiorowa "Pierwsze skrzydła", Wydawnictwo MON, Warszawa 1972
    • Ryszard PAWLAK, "Polskie lotnictwo wojskowe w Rosji 1917-1919", Pilot wojenny 3/2000
    • Stanisław JANUSZEWSKI "Rodowód polskich skrzydeł", Wydawnictwo MON, Warszawa 1981
    • Stanisław P. PRAUSS, "Z Zakopanego do Stag Lane", Ossolineum, Wrocław 1996
    • Tadeusz CHWAŁCZYK, Andrzej GLASS, "Samoloty PWS", WKił, Warszawa 1990
    • Tadeusz KRÓLIKIEWICZ "Polski samolot i barwa", Wydawnictwo MON, Warszawa 1990
    • Tadeusz MALINOWSKI, "Poczet lotników polskich", Entuzjasta lotnictwa 1/1995
    • Russian Aviation Museum
    • Wiesław SCHIER, "Pionierzy lotnictwa i ich maszyny", WKiŁ, Warszawa 1980
    • Praca zbiorowa, "Inżynierowie polscy w XIX i XX w." tom VII, Wydawnictwo Retro-Art, Warszawa, 2001
    • Zbiory własne autora, Muzeum Lotnictwa Polskiego, Kraków 2000