Historia Lotnictwa Polskiego
 
     
   
     
 
 

I wojna światowa

  • Strona główna \ I WŚ
  • KALENDARIUM

    1914

    21, 22, 25.VIII - 13.IX
    - Pierwsze w świecie loty polarne nad Arktyką na samolocie Farman-Maurice M.F.11 Polaka por.Jana Nagórskiego, oficera armii rosyjskiej, w poszukiwaniu zaginionej wyprawy polarnej Gieorgija Siedowa.

    XI
    - Wojska austryjackie organizują pierwszy na ziemiach polskich przewóz poczty samolotami Albatros do oblężonej załogi twierdzy Przemyśl.

    - Włodzimierz Mazurkiewicz zostaje instruktorem pilotażu w armii chińskiej i szkoli w niej pilotów.

    - Aleksander Ostrzeniewski publikuje w Warszawie pracę pt. "Opór w powietrzu spadochronów", w której przedstawia propozycje aparatu pionowego startu i lądowania.

    1914 - 1916

    - Loty bojowe Jana Nagórskiego w rosyjskiej eskadrze wodnosamolotów w walce z Niemcami nad Bałtykiem.

    1915

    - W "Warszawskim Przeglądzie Technicznym ukazuje się praca Czesława Witoszyńskiego pt."Teoria skrzydeł latawca".

    1915 - 1917

    - Por. Antoni Mroczkowski (1896-1970), oficer pilot w służbie lotnictwa rosyjskiego, wykonuje loty bojowe na froncie rosyjsko-niemieckim i zestrzeliwuje 9 samolotów nieprzyjaciela.

    1916

    15.IV
    - Oblot w Smoleńsku samolotu Sawieljew-Zalewski opracowanego przez W.F. Sawieljewa i Władysława Zalewskiego.

    23.IV
    - Oblot w Smoleńsku samolotu S.Z.-1 (WZ-III), opracowanego przez Władysława Zalewskiego.

    VII-VIII
    - Grupa Polaków kończy w austriackiej szkole wojskowej w Wiener-Neustadt pierwszy Oficerski Kurs Obserwatorów.

    17.IX
    - Pierwsza w świecie pętla na wodnosamolocie M-9, wykonana przez por.Jana Nagórskiego w locie bojowym nad Bałtykiem. Została oficjalnie zarejestrowana w Aeroklubie Rosji.

    11.XII
    - W Warszawie złożono do legalizacji do Tymczasowej Rady Stanu statut Polskiego Towarzystwa Żeglugi Napowietrznej.

    - Grupa polskich lotników w armii austryjackiej walczy w 34 Eskadrze na froncie włoskim.

    1917

    1.II
    - Zebranie organizacyjne Polskiego Towarzystwa Żeglugi Napowietrznej w Warszawie.

    10.II
    - Pilot 34 Eskadry austryjackiej, por. Janusz de Beaurain, zestrzeliwuje na froncie włoskim samolot nieprzyjaciela.

    26.II-15.V
    - Kursy lotnicze Polskiego Towarzystwa Żeglugi Napowietrznej w Warszawie, które ukończyło 73 słuchaczy.
    - W Moskwie zmarł Józef Drewnicki, który wykonał ogółem 400 skoków ze spadochronem z balonów.

    19.VII
    - W Mińsku powstaje I Polski Oddział Awiacyjny, dowodzony przez kpt.Zygmunta Studzińskiego,w składzie I Polskiego Korpusu gen. Dowbor-Muśnickiego. Późniejsza nazwa Awiacja I Polskiego Korpusu (wg innych źródeł Awiacja I Korpusu).

    25.X
    - W II Korpusie gen. Hallera powstaje w Odessie Polski Oddział Awiacyjny zorganizowany przez chor. pil. Stanisława Jakubowskiego.

    XII
    - W Dunajowicach k. Kamieńca Podolskiego powstaje I Polski Oddział Awiacyjno Bojowy pod dowództwem rotmistrza pilota Jana (wg innych źródeł Tadeusza) Grochowalskiego.
    - W Suczawnie na Bukowinie powstaje II Polski Oddział Awiacyjny pod dowództwem kpt. Szumskiego.

    1918

    6.II
    - Otwarcie pierwszego Kursu Lotniczego dla oddziału Polskiego Korpusu Posiłkowego w Rosji.

    11-31.II
    - Samolotami Hansa-Brandenburg C.I wojska austryjackie uruchamiają przez ziemie polskie pocztową linię lotniczą z przesyłkami wojskowymi i cywilnymi na trasie: Wiedeń - Kraków - Lwów - Płoskirów do Kijowa i Odessy (ok. 1600 km).

    III
    - Formowanie eskadr lotniczych przy Armii Polskiej gen. Hallera we Francji. Ich dowódcą zostaje płk Sergiusz Abżółtowski.

    11.V
    - Rozbrojenie przez Niemców I Polskiego Oddziału Awiacyjno Bojowego.

    lato
    - przyspieszenie formowania polskich oddziałów lotniczych we Francji, dzięki napływowi lotników z oddziałów lotniczych I i II Korpusu z Rosji. Kwalifikacje uzyskało 88 pilotów, 3 obserwatorów, 2 oficerów technicznych i 110 mechaników.

    VII
    - Podchorąży pilot Stefan Pawlikowski walczy we francuskiej 96 Eskadrze Myśliwskiej Spadów na froncie francusko-niemieckim.

    2.VIII
    - Podchorąży pilot Jan Raszewski z francuskiej 96 Eskadry Myśliwskiej Spadów ginie w walce powietrznej na froncie francusko-niemieckim.

    15.X
    - W dywizji gen. Żeligowskiego na Kubaniu powstaje Polski Oddział Awiacyjny w składzie 6 samolotów dowodzony przez por. Waldemara Narkiewicza. Skład osobowy stanowią byli członkowie rozbrojonych oddziałów lotniczych z I i II Korpusu.

    31.X
    - Grupa polskich wojskowych przejmuje od Austriaków krakowskie lotnisko w Rakowicach wraz ze sprzętem, które przyjmuje nazwę Eskadrylli Lotniczej , nazywanej później Stacją Lotniczą . Komendantem lotniska zostaje kpt.pil. Roman Florer (powstaje tam I Eskadra Bojowa Lotnicza i III Eskadra Bojowa Lotnicza).

    X/XI
    - We Lwowie powstaje II Eskadra Bojowa Lotnicza.

    2.XI
    - Polski personel lotniczy, którym dowodzi por. pil. Wiktor Robotycki opanowuje lotnisko z 12 samolotami w Hureczku k. Przemyśla.
    - Kilku członków polskiego personelu lotniczego oraz patrol akademicki pod dowództwem por. Janusza de Beaurain i Stefana Bastyra opanowuje lotnisko Lewandówka we Lwowie (powstaje tam II Eskadra Bojowa Lotnicza).

    3.XI
    - Odlot 10 samolotów z polskimi załogami z Hureczka do Krakowa, z których 6 dociera do celu, 2 rozbijają się po drodze, a 2 lekko uszkodzone lądują w Bochni.

    5.XI
    - Pierwszy lot bojowy polskiego samolotu wojskowego po starcie z lotniska Lewandówka nad Lwów. Załogę stanowili por.Stefan Bastyr, por. Janusz de Beaurain. Dla upamiętnienia tego lotu obchodzono w tym dniu co roku (do 1931 roku) - Święto Lotnictwa Polskiego.
    - przejęcie przez ppor.pil. Wiktora Ryla lotniska w Lublinie i utworzenie tam Oddziału Lotniczego w składzie dwóch eskadr.

    7.XI
    - Sformowanie w Krakowie (lotnisko Rakowice) I Eskadry Bojowej Lotniczej i III Eskadry Bojowej Lotniczej.

    8.XI
    - Pierwszy lot transportowy por.pil.Stefan Steca z pasażerem prof.dr. Stanisławem Strońskim z lotniska Lewandówka we Lwowie do Łańcuta.

    ORGANIZACJE I PRZEDSIĘBIORSTWA

  • Polskie Towarzystwo Żeglugi Napowietrznej
  • Tajny Związek Lotników
  • JEDNOSTKI WOJSKOWE

  • Awiacja I Korpusu
  • Eskadra Lotnicza 4 Dywizji Strzelców
  • Eskadrylla Lotnicza
  • I Awiacyjny Oddział Wojsk Polskich
  • I Eskadra Bojowa Lotnicza
  • I Polski Oddział Awiacyjno Bojowy
  • I Polski Oddział Awiacyjny
  • II Eskadra Bojowa Lotnicza
  • II Polski Oddział Awiacyjny
  • III Eskadra Bojowa Lotnicza
  • Oddział Lotniczy
  • Polski Oddział Awiacyjny (na Kubaniu)
  • Polski Oddział Awiacyjny (w Odessie)
  • Stacja Lotnicza
  • OSOBY

  • Abakanowicz Piotr
  • Babiński Zbigniew
  • Bartel Ryszard
  • Bastyr Stefan
  • Beaurain Janusz de
  • Brumowski Godwin
  • Domes Lambert Augustyn
  • Fiala Benno
  • Garsztka Mieczysław Sylwester
  • Grochowalski Tadeusz
  • Haber-Włyński Adam
  • Heyne Tadeusz
  • Jasiński Stanisław
  • Karpiński Stanisław
  • Linke-Crawford Franciszek
  • Łossowski Hipolit
  • Macewicz Gustaw
  • Makijonek Donat
  • Mancewicz Antoni
  • Mańczak Józef
  • Nagórski Jan
  • Pawlikowski Stefan
  • Pawluć Stanisław
  • Perini Camillo
  • Peter Franciszek
  • Pniewski Wiktor
  • Raszewski Jan
  • Rayski Ludomił
  • Roland Eugeniusz
  • Rozmiarek Stanisław
  • Rumbowicz Witold
  • Stec Stefan
  • Szurlej Jan Bolesław
  • Witoszyński Czesław Maciej
  • Wojtyga Adam
  • Wroniecki Antoni
  • Zalewski Władysław
  • Zbierański Czesław
  • KONSTRUKCJE LOTNICZE

  • Albatros D.III (Oef)
  • Anatra Anasal DS
  • Anatra Decan (Anakle)
  • Aviatik (Berg) D.I
  • Bartel - samolot
  • Caudron G-IIIE2
  • Farman F-30
  • Flying Machine Gregory Chmielińskiego
  • Fokker D.VII
  • Hansa-Brandenburg C.I
  • Hansa-Brandenburg D.I (KD)
  • Liebied XII
  • Lloyd C.V
  • LVG C.V
  • M-9
  • Maurice Farman M.F.11
  • Morane Saulnier MS-3(L) Parasol
  • Morane Saulnier MS-4(LS) Marczet
  • Morane Saulnier MS-30E1
  • Nieuport 11C1
  • Nieuport 16C1
  • Nieuport 17C1
  • Nieuport 21E1
  • Nieuport 23C1
  • Oeffag C.I s.51
  • Oeffag C.II s.52
  • Phonix D.I
  • RBWZ Ilia Muromiec G-II
  • SPAD A-2
  • SPAD S.VII C1
  • Stemal-III
  • Voisin III(LA) vel Wuala
  • Zalewski WZ-III (SZ-1)
  • Zalewski WZ-IV (SZ-2)
  • Zalewski WZ-V, WZ-VI
  • Źródła: 

    • Ryszard BARTEL, Jan CHOJNACKI, Tadeusz KRÓLIKIEWICZ, Adam KUROWSKI "Z historii polskiego lotnictwa wojskowego 1918-1939", WMON, Warszawa 1978
    • Wiesław BĄCZKOWSKI, "Frank Linke-Crawford", Lotnictwo 03/2003
    • Bartłomiej BELCARZ, "Donat Makijonek", Lotnictwo z Szachownicą 26/2008
    • Jerzy BUTKIEWICZ, "Grochowalski", Lotnictwo z Szachownicą 21/2007
    • Jerzy BUTKIEWICZ, "Generał de Beaurain", Lotnictwo z Szachownicą 42/2011
    • Andrzej GLASS, "Polskie skrzydła", Interpress, Warszawa 1984
    • Andrzej GLASS "Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939", WKiŁ, Warszawa 1977
    • Andrzej GLASS, "Polskie konstrukcje lotnicze, tom I", wyd. Stratus 2004
    • Andrzej GLASS, "Polskie konstrukcje lotnicze, tom III", wyd. Stratus 2008
    • Andrzej MORGAŁA, "Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924", Bellona Lampart, Warszawa 1997
    • Bolesław GACZKOWSKI, "TBiU nr 190 Samolot bombowy RWBZ Ilia Muromiec", Bellona, Warszawa 2000
    • Canada National Aviation Museum
    • Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa 1995
    • Enzo ANGELUCCI, "The Rand McNally Encyclopedia of Military Aircraft", 1990
    • Insignia Magazine and Blue Rider Decals
    • Mariusz Wojciech MAJEWSKI, "Samoloty i Zakłady Lotnicze II Rzeczypospolitej", ZP Poligrafia, Warszawa 2006
    • Multimedialna Encyklopedia Lotnictwa Wojskowego, Bellona, Warszawa 1998
    • Jerzy R. KONIECZNY, "Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945", WKiŁ , Warszawa 1984
    • Jerzy R. KONIECZNY, Tadeusz MALINOWSKI, "Mała encyklopedia lotników polskich", tom II, WKiŁ 1988
    • Grzegorz ŁYŚ "Generał pod ostrzałem", Samoloty i ludzie ... nr.14, Rzeczypospolita 19.01.2014
    • Jerzy PAWLAK "Polskie eskadry w latach 1918-1939", WKiŁ , Warszawa 1989
    • Krzysztof A. TARKOWSKI, "Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką 1919-1920", WKiŁ, Warszawa 1991
    • Krzysztof CHOŁONIEWSKI, Wiesław BĄCZKOWSKI, "Barwa w lotnictwie polskim", tom VI, WKiŁ, Warszawa 1987
    • Krzysztof CHOŁONIEWSKI, Wiesław BĄCZKOWSKI, "Barwa w lotnictwie polskim", tom VII, WKiŁ, Warszawa 1987
    • Krzysztof CHOŁONIEWSKI, Wiesław BĄCZKOWSKI, "Barwa w lotnictwie polskim", tom IX, WKiŁ, Warszawa 1987
    • Krzysztof JANOWICZ, "Wiarus" cz. 1 i 2, Aeroplan nr 3/2013 i 4/2013
    • Mariusz NIESTRAWSKI, "Lotnictwo Wojska Polskiego w pierwszym roku wojny polsko-bolszewickiej", Lotnictwo AI nr 11/2017
    • Praca zbiorowa, "Polskie lotnictwo wojskowe 1945-2010", Bellona Warszawa 2011
    • Praca zbiorowa, "Ku Czci Poległych Lotników", Warszawa 1933
    • Russian Aviation Museum
    • Ryszard PAWLAK, "Polskie lotnictwo wojskowe w Rosji 1917-1919", Pilot wojenny 3/2000
    • Stanisław P. PRAUSS, "Z Zakopanego do Stag Lane", Ossolineum, Wrocław 1996
    • Wacław SUBOTKIN "Z kart historii polskiego lotnictwa", KAW, Szczecin 1985
    • Tadeusz CHWAŁCZYK, Andrzej GLASS, "Samoloty PWS", WKiŁ, Warszawa 1990
    • Tadeusz KRÓLIKIEWICZ, "Polski samolot i barwa", WMON, Warszawa 1990
    • Tadeusz KRZĄSTEK, "Tragiczne losy lotników polskich", Lotnictwo AI 10/1992
    • Tadeusz MALINOWSKI, "Brumowski", Lotnictwo AI nr 14/1994
    • Tadeusz MALINOWSKI, "Lotnicy świata", WKiŁ, Warszawa 1985
    • Tadeusz MALINOWSKI, "Poczet lotników polskich", Entuzjasta lotnictwa 1/1995
    • Hubert MORDAWSKI "Polskie lotnictwo wojskowe 1920-1939", Wyd. Dolnoœlšskie, Wrocław, 2011
    • Tomasz GOWOREK, "Pierwsze samoloty myśliwskie lotnictwa polskiego", SIGMA NOT, Warszawa 1991
    • Tomasz GOWOREK, "Samoloty myśliwskie pierwszej wojny światowej", WKiŁ, Warszawa 1988
    • Wiesław BĄCZKOWSKI, "TBiU nr 114 Samolot myśliwski SPAD VII-XIII", WMON, Warszawa 1987
    • Wojciech SANKOWSKI, Krzysztof SIKORA, "Anatra z centaurem", Mini Replika nr 2/98
    • Wojciech SANKOWSKI, "Caudron G-IIIE2", Mini Replika nr 6/2000