I Polski Oddział Awiacyjny

Pierwsza polska jednostka lotnictwa wojskowego utworzona 19.VII 1917 roku w Mińsku. Działała w składzie I Polskiego Korpusu gen.Dowbor-Muśnickiego. Pierwszym dowódcą był kpt. Studziński. Początkowo na stanie oddziału był jeden nieuzbrojony samolot Nieuport 11C1 Bebe.

Po zmianie nazwy na Awiacja I Korpusu, dowództwo objął ppłk Piotr Abakanowicz. Podczas przenoszenia się do Bobrujska dzięki polskim kolejarzom oddział został wyposażony w 16 samolotów bojowych, pochodzących z transportów kolejowych przejętych 21 lutego 1918 roku w Kozyrewie. Zdobyte samoloty zostały naprawione i zmontowane w I Polskiej Bazie lotniczej pod dowództwem chor.inż. M.Tłuchowskiego. W marcu 1918 roku oddział miał już w swoim składzie 76 lotników (w tym 51 oficerów) i dalej powiększał swój stan osobowy.

W tym samym miesiącu do oddziału wcielono załogę samolotu bombowego Ilia Muromiec G-II wraz z posiadaną przez nich maszyną. 2 kwietnia 1918 roku nastąpiło uroczyste poświęcenie posiadanych samolotów, z których już część posiadała zamalowane znaki rozpoznawcze rosyjskiego lotnictwa.

W kwietniu 1918 roku oddział został rozbrojony przez Niemców w rejonie Bobrujska. Na rozkaz dowódcy ppłk-a Abakanowicza 20 kwietnia 1918 roku wszyskie samoloty zostały zniszczone przed oddaniem ich w ręce Niemców z powodu braku możliwości skutecznej obrony.

Ciężki bombowiec Ilia Muromiec odleciał 26 V 1918 roku (wg starego kalendarza) w kierunku Moskwy mając na pokładzie trzech Polaków i rosyjskiego pilota. Po awaryjnym lądowaniu załoga została aresztowana. Aresztowanym Polakom udało się zbiec do Francji przez Murmańsk.

Stan ilościowy posiadanych samolotów:

Morane-Saulnier MS-3 Parasol	1 szt, nr 141
Morane-Saulnier MS-4 Marczet	1 szt, nr 849
Nieuport 11C1 Bebe	1 szt, nr 1125
Nieuport 17C1	1 szt, nr 1452
Nieuport 21E1	2 szt, nr-y 1334, 2200
Nieuport 23C1	3 szt, nr-y 4260, 4262, nn
Ilia Muromiec G-II	1 szt, nr G-36
Voisin III(LA)	2 szt, nr-y 527, 719
Farman F-30	1 szt, nr Salmson 371

Źródła:

• Multimedialna Encyklopedia Lotnictwa Wojskowego, Bellona, Warszawa 1998
• Andrzej MORGAŁA, "Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924", Bellona Lampart, Warszawa 1997
• Jerzy PAWLAK "Polskie eskadry w latach 1918-1939", WKiŁ , Warszawa 1989
• Krzysztof A. TARKOWSKI "Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką 1919-1920", WKiŁ, Warszawa 1991
• Ryszard PAWLAK, "Polskie lotnictwo wojskowe w Rosji 1917-1919", Pilot wojenny 3/2000
• Tadeusz KRZĄSTEK, "Tragiczne losy lotników polskich", Lotnictwo AI 10/1992