Abakanowicz Piotr

Źródło: Tadeusz KRZĄSTEK, "Tragiczne losy lotników polskich", Lotnictwo AI 10/1992

Urodził się 21 czerwca 1890 roku w Warszawie. Jego ojcem był Piotr Antoni Abakanowicz - oficer armii carskiej. Matka, Antonina ze Zbyszewskich pochodziła z rodziny ubogich ziemian kresowych. W roku 1909 ukończył kijowskie gimnanzjum. Był kontynuatorem tradycji wojskowych w rodzinie i już w 1912 roku dostał awans na porucznika.

Na początku I WŚ walczył w wojskach lądowych na terenach Prus Wschodnich, oraz na terench obecnej Polski. W roku 1915 został awansowany do stopnia kapitana za zasługi wojenne. W 1916 roku zostaje przeniesiony na włąsną prośbę do lotnictwa. Tytuł pilota uzyskał 20 października 1917 roku w szkole w Gatczynie.

W styczniu 1918 roku zostaje przeniesiony do I Korpusu Polskiego. Początkowo służy tam w oddziałach piechoty. Był jednym ze współorganizatorów Awiacji I Korpusu i drugim dowódcą tego oddziału. Podczas próby przedostania się Francji został aresztowany przez patrol czerwonoarmistów.

Zmuszono go wówczas do służby w radzieckim lotnictwie wojskowym. 1 maja 1920 roku udało mu się uciec z przymusowej służby podczas lotu propagandowego (zrzucanie ulotek). Po przejściu procedury weryfikującej i uwolnieniu się od zarzutów dobrowolnej współpracy z armią radziecką 1 czerwca 1921 roku rozpoczął służbę w lotnictwie polskim.

Poczatkowo był szefem pilotażu w Wyższej Szkole Lotniczej w Poznaniu, a następnie w Grudziądzu. W latach 1922-1930 służył na stanowiskach dowódczych w 2, 3, 4, 11 i 5 Pułku lotniczym. W lipcu 1930 roku przeszedł na wcześniejszą emeryturę. We wrześniu 1939 roku lotnisko jego oddziału zostało zniszczone przed jego przybyciem do jednostki. W trakcie II WŚ służył w organizacjach konspiracyjnych na terenach okupowanej Polski (Związek Jaszczurczy, od 1942 roku w Narodowych Siłach Zbrojnych).

W 1946 roku został aresztowany za działalność w NSZ (był wówczas szefem sztabu NSZ). Po odbyciu w 1946 roku procesu (tzw. "kiblówki") w więzieniu mokotowskim, został skazany na karę śmierci. Na osobistą prośbę jego córki Donaty Abakanowicz - Eski u Bolesława Bieruta zmieniono mu wyrok na dożywocie. W roku 1947 na podstawie amnestii skrócono mu pobyt w więzieniu we Wronkach do 15 lat.

Zmarł 1 czerwca 1948 roku na skutek pobicia go kluczami po głowie przez strażnika więziennego. W kwietniu 1991 roku jego prochy zostały ekshumowane przez córkę z więziennego cmentarza. 31 lipca 1991 roku prochy ppłk-a Abakanowicza zostały złożone w kwaterze lotników na Powązkach Wojskowych przy asyście Kompanii Honorowej Wojska Polskiego.

Źródło:

• Tadeusz KRZĄSTEK, "Tragiczne losy lotników polskich", Lotnictwo AI 10/1992