Jakowlew UT-2/2M

Rosyjski samolot szkolno-treningowy opracowany przez Aleksandra Siergjejewicza Jakowlewa. Prototyp oznaczony jako AIR-10 oblatano 11 lipca 1935 roku. Po wygraniu konkursu polegającego na przelocie na trasie długości 4500 km (pilot J.Piontkowski) został wybrany na podstawowy samolot szkolno-treningowy do szkolenia lotniczego.

W latach 1936-37 dopracowywano konstrukcję m.in. dostosowując siedzenia w kabinach do spadochronów siedzeniowych (na poprzednich typach samolotów szkolnych latano w ZSSR bez spadochronów (sic!)).

We wrześniu 1937 roku wprowadzono do AIR-10 do produkcji pod nazwą UT-2 (uczebno-trienirowocznyj dwuchmiestnyj). Początkowe egzemplarze były wyposażone w silniki M-11E (seria znana jako samolot nr 20 lub Ja20).

Późniejsze serie produkowane były z silnikami M-11M. W późniejszych latach montowano silniki M-11D i K. Podczas pierwszych lat eksploatacji samolotu wykryto tendencje wchodzenia samolotu w płaski korkociąg (!!!). Po przeróbkach konstrukcyjnych i próbach w locie (w trakcie których zastosowano w ZSRR spadochron przeciwkorkociągowy) samolot był bardziej bezpieczny w locie.

W 1941 roku wprowadzono do użytku wersję UT-2M która od wersji UT-2 różniła się następującymi modyfikacjami:

• zwiększona powierzchnia usterzenia pionowego,
• zmiana kształtu usterzenia poziomego na trapezowy,
• zwiększenie wzniosu skrzydeł i zastosowanie większego skosu krawędzi natarcia,
• wzmocniono podwozie,
• kabiny pilotów przesunięto do przodu,
• fotel w tylnej kabinie podniesionno do góry,
• zmieniono wiatrochrony na jednolite ze szkła organicznego.

W latach 1937-1947 wyprodukowano 7243 egzemplarze obydwu wersji samolotu tego typu.

Samoloty UT-2 i UT-2M były stosowane w polskim lotnictwie wojskowym w latach 1943-52 w liczbie ok. 140 egzemplarzy. Stosowane były jako maszyny łącznikowe, oraz jako podstawowy samolot szkolny w lotnictwie wojskowym. Na wersjach UT-2 szkolili się piloci myśliwscy ze względu na większą czułość sterów i większe problemy w opanowaniu pilotażu. Natomiast na wersji UT-2M szkolono pilotów samolotów szturmowych i bombowych ze względu na większą stateczność samolotów i łatwiejsze opanowanie pilotażu na tej wersji samolotu.

Samolot UT-2/M był samolotem jednosilnikowym, jednopłatowym o konstrukcji wolnonośnej. Kadłub był konstrukcji drewnianej i miał na części górnej poszycie sklejkowe, a na części dolnej płócienne. Skrzydła o konstrukcji drewnianej kryte sklejką lub płótnem (tylko w części egzemplarzy). W wersji UT-2 o skosie 2 stopni, a w wersji UT-2M o skosie 15 stopni. Lotki metalowe, kryte płótnem. Płaty odejmowane od centropłata. Stateczniki drewniane kryte sklejką. Stery metalowe kryte płótnem. Opis kształtu usterzenia w tekście. Podwozie główne stałe z amortyzatorami gumowymi, oraz z płozą ogonową. Śmigło dwułopatowe drewniane o stałym skoku. Załogę samolotów UT-2/M stanowili instruktor i uczeń pilot.

Inne fotografie / ilustracje:

Wersja	UT-2	UT-2M
Silnik	M-11D/K	M-11D/K
Moc [KM]	125	125
Rozpiętość [m]	10,2	10,2
Długość [m]	7,15	7,35
Wysokość [m]	2,99	3,04
Powierzchnia nośna [mkw]	17,12	17,0
Masa własna [kg]	628	660
Masa całkowita [kg]	940	1010
Obciąż. pow. skrzydeł [kg/mkw]	54,3	59,4
Obciążenie mocy [kg/KM]	10,2	11,0
Prędkość maks. [km/h]	210	185
Prędkość wznosz. [m/s]	3,3	2,6
Pułap [m]	4 700	4 830
Zasięg [km]	1130	950
Czas lotu [godz, min]	6,30	6,30

Źródła:

• Benedykt KEMPSKI, "TBiU nr 143 Samolot szkolno-treningowy UT-2", WMON, Warszawa 1990
• Tadeusz KRÓLIKIEWICZ, "Polski samolot i barwa", WMON, Warszawa 1990